شرح هدایه المتعلمین استاد حکیم خیراندیش :جلسه ۶

?تدریس: طب ایرانی اسلامی
شرح اجتهادی کتاب هدایه المتعلمین
?مدرس:استاد حکیم خیراندیش
?جلسه: ششم
????????

?متن کتاب هدایه المتعلمین :
هیچ اندام نیست معتدل به این ….

?شرح استاد حکیم خیراندیش:
?معتدل به مقدار فقط یک اندام داریم و آن پوست بیرونی است .

?معتدل ترین عضو ، پوست هست و بعد پوست بیرونی و بعد پوست کف دست و بعد انگشت سبابه و بعد بند آخر انگشت سبابه .
لذا انگشت شهادت هم می گویند .

?گرمی ، سردی و تری و خشکی اش به نسبتی با هم نزدیک است و این را می شود با حسّ درک کرد . ( میزان رطوبت و خشکی و حرارتش را )

?ادامه ی کتاب :
و باز آن معتدل که برابر قوت بوَد ….
و آب خربزه هندی بیشتر به اضعاف

?شرح استاد:
?آب خربزه را باید بیشتر بگیرد و سرکه را کمتر بگیرد .

? اگر می خواهیم ترش و شیرین شود باید بیشترین مقدار را از خربزه و کمترین مقدار را از سرکه بگیرد . چون ترش و شیرین به این معنا نیست که نصف از آن و نصف از دیگری

?ادامه ی کتاب :
و تن آدمی به اخلاط به همین قیاس معتدل بود و هر چند صفراء اندک بود با بسیار بلغم برابری کند …

?شرح استاد:
?همچنانکه مقدار کمی سرکه با مقدار زیادی شیرین با هم به تعادل رسید در اینجا برعکس ، مقدار کمی از صفراء مقدار زیادی از بلغم را بهم می زند می گوییم دو لیوان آب بخور و نیم نخود حنظل(هندوانه ابوجهل) ، این آب ها را می خوریم ولی باز هم تندی وجود دارد .

? کندر یک مقدار کمتر . وقتی شوری می خوریم هم باید کلی آب بخوریم تا یک مقدار صفرائی که نمک پدید آورده را از بین ببریم .

?در سوداء زا نیز مقدار کمش کارایی های زیادی در مقابله ی با دم دارد .

? در آنجا مقابله ی صفراء با بلغم بود و اینجا سوداء با دم است .

♻️اگر اینها را ندانیم در داروسازی و تجویز دارو دچار مشکل می شویم .
گاهی اگر این موارد لحاظ نشود ، بیمار از پا در می آید.

✅در یک مورد دیدم که یک بیمار آتش گرفته بود چون داروساز فقط نسخه را خوانده و مزاج را نمی فهمد .

?آقای ناظم در کتاب داروسازی اش یک اندازه گفته که باید مقداری که می بینیم را به یک بیستم کاهش دهیم .

?من حتی می گویم به این مقدار هم زیاد است و باید بیشتر کم شود . من خودم مفرد کار هستم و با مفردات درمان می کنم .

?با یک اسفند شخص را در مرز مردن هم پیش بردم .

?یک بلغم شدیدی در خواهرم سراغ داشتم و گفتم یک داروی قوی دهم تا خوب شود . فولدوز دادم که معمولا دو وعده
می دهم . و نادر وکم تا سه وعده می دهم . و ایشان خورده بود تا مرز کما رفته بود . این نسخه بوده که بوعلی سینا گفته بود اسفند و عسل و … بهترین دارو هست … (منظور اینکه اسفند داروی خوبی برای زدایش بلغم است اما با دوز کم و مناسب …)

?در آن زمان طبع مردم گرم بوده است و برای آن ها این زیاد بوده

✅نسبت ها را خیلی توجه کنید .

? خود رازی در کتاب درمانش می گوید ، اگر طبیبی قبل از غذا به دارو دست بیازد کمر به قتل بیمار بسته است .

?در آن زمان هم دارو درمانی این عوارض را داشته است با اینکه گیاهی بوده .
در اینجا نیز میزان کم سردی برابری می کند با میزان زیاد دم .

?یک داروی سودایی که می تواند اثرات دم را از بین ببرد :
من طبعم و مزاج معده ام گرم است ولی وقتی کباب با گوشت گاو گوساله می خورم تا چند ساعت بهم ریخته هستم و اثرات منفی اش در مغزم هست .
گوشت گاو برای من کاملا ملموس هست .
عدس هم مثل گوشت گاو و گوساله هست که سرد است، یا ماهی بویژه در شب .

?ادامه ی کتاب :
هر چند مزاج دل گرم است و خشک ولی دماغ با آن برابری کند ….
و هر چند مزاج سپر…

?شرح استاد:
در اینجا مزاج اندام ها را می گوید . وقتی می خواهد به تعادل برساند ، مزاج مغز و کبد و … را می خواهد به تعادل برساند .

?از برایند این سه اندام که مزاج های مختلفی دارند : مغز ( سرد و تر ) ، قلب ( گرم و خشک ) ، طحال ( سرد و خشک ) است .

?از برایند اینها یک تعادل نسبی بوجود می آید و تن را پوشش می دهد .

✅ادامه تدریس در صفحه دوم ….

?عضویت در تنها کانال جامع آموزشی طب ایرانی اسلامی کشور???
https://telegram.me/joinchat/DXph7kDEs2ciiVGoIhfpeg